Σπύρος Ευθυμίου Δρουσιώτης. Ιστορίες και αντικείμενα από τον Αγωνιστή και Άνθρωπο της Δρούσιας.

Ονομάζομαι Σπύρος Δρουσιώτης και μένω στη Μελβούρνη της Αυστραλίας όπου ήρθα εδώ με όλη μου την οικογένεια από τον Οκτώβριο 1975 και σκέφτομαι καμιά φορά πως θα ήταν τα πράγματα εάν δεν ερχόμασταν στην Αυστραλία. Γεννήθηκα το 1961 στην Κύπρο στην Κύπρο στην Πόλη Χρυσοχούς της Πάφου. Η Μελβούρνη είναι μια από τις νότιες περιοχές της Αυστραλίας και μετά είναι η νήσος Τασμανία και το προάστιο που μένω εγώ είναι και αυτό από τα νότια της Μελβούρνης, δηλαδή όταν το σκεφτώ είναι μένω στην άκρη του κόσμου και σκέφτηκα πολλές φορές να πήγαινα πίσω στην Κύπρο αλλά τα πράγματα δεν είναι και τόσον εύκολα και εάν από αυτά να τα εγκαταλείψεις όλα εδώ, δουλειές, περιουσίες και να πας πίσω Κύπρο για μια νέα ζωή, αλλά τα πράγματα δεν είναι και τόσο εύκολα. Γεννήθηκα στην πόλιν της Χρυσοχούς, η μητέρα μου Χρυστάλλα από την πόλη και ο πατέρας μου Νικήτας από την Δρούσια Πάφου. Τα χρόνια πριν την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, όλη μου η οικογένεια μέναμε στο Μεταλλείο της Λίμνης που απέχει δυο χιλιόμετρα από την Πόλη Χρυσοχούς. Μέναμε στο μεταλλείο, στον οικισμό που έμεναν και οι Εγγλέζοι ή όπως την αποκαλούσαν κάμπο της Εγγλέζους γιατί ήταν ο πατέρας μου ο Νικήτας Σπύρου Δρουσιώτης υπεύθυνος ηλεκτρολόγος του μεταλλείου και μόνοι οι υπεύθυνοι έμεναν σε αυτό τον συνοικισμό μαζί με άλλες Ελληνικές οικογένειες, πέντε Άγγλοι και μια οικογένεια Τούρκοι (τον Τούρκο τον σκότωσαν όταν έγινε η εισβολή). Στο διάστημα της πρώτης τουρκικής εισβολής έγινε μια αερομαχία μέσα στον Ακάμα και ήρθε και ένα τούρκικο πλοίο τη νύκτα μέσα στο κόλπο Χρυσοχούς και μιλούσαν όλοι για τουρκική αποβίβαση. Τα τουρκικά αεροπλάνα βομβάρδιζαν κάθε λίγο και ακούγονταν σαν να έσπαζαν πέτρες. Οι περισσότερες Ελληνικές οικογένειες ερχόντουσαν και κρύβονταν μέσα στο υπόγειο του σπιτιού μας, η στέγη του σπιτιού ήταν με αμίαντο και το πάτωμα ήταν με τσιμέντο και σταματούσαν τις σφαίρες αλλά αν έριχναν καμία βόμβα δεν υπήρχε σωτηρία. Το πιο γελοίο ήταν όταν μας είπαν να ψηλώσουμε τις σημαίες σε όλα τα Ελληνικά χωριά γιατί θα ερχόντουσαν αεροπλάνα από τη Συρία να μας βοηθήσουν, αυτή ήταν η διαταγή που είχαμε. Να σημειώσω ότι το 1964 το πατρικό μας σπίτι στην Κύπρο είχε φάει πολλές ριπές από τα τούρκικα αεροπλάνα διότι το σύγχυσαν με Ελληνικό στρατόπεδο. Επίσης στην περίοδο της πρώτης εισβολής, το γειτονικό σπίτι του πατρικού μας σπιτιού δέχτηκε κτύπους από όλμο όπου και κατεδαφίστηκε. Οι γυναίκες έκλαιγαν κάτω στο υπόγειο και φώναζαν για τα παιδιά τους στο στρατό και έλεγαν Θεέ και πλάστη μας ακόμα δεν έχουν κλείσει 10 χρόνια από το 1964 που έκαψαν την Τηλλυρία και τον Μασούρα και πήραν τα Κόκκινα. Αλλά ανησυχούσαν για τους συγγενείς τους διότι υπήρχε και το κυνηγητό από τους καινούριους Έλληνες που πρόσφατα πήραν στα χέρια τους τη διοίκηση της Κύπρου και προσπαθούσαν να εξοντώσουν τους Μακαριακούς. Έτσι λοιπόν βγάλαμε την πρώτη εισβολή κάτω από το υπόγειο και το βράδυ είχαμε συσκότιση. Ο παππούς μου ο Σπύρος Δρουσιώτης πριν πάει στην Αμερική είχε πάει στον Ελληνικό στρατό το 1914. Όταν γύρισε πίσω στην Κύπρο πήγε με ένα καίκι στην Αίγυπτο και από εκεί πήγε στην Αμερική όπου κατετάγη στον Αμερικανικό στρατό και πήρε την Αμερικανική υπηκοότητα. Κατά τη διάρκεια του πολέμου το 1918 όλους τους πολεμιστές τους έβαζαν σε μια σήραγγα για να πολεμήσουν. Αργότερα τον παππού μου (τον Σπύρο Δρουσιώτη) τον πήραν στη Γαλλία για να πολεμήσει. Οι Γερμανοί περικύκλωσαν αυτό το μέρος που υπήρχε η σήραγγα και το παγίδευαν με δηλητηριώδη σκόνες από τις οποίες οι στρατιώτες έλιωνε το δέρμα τους και έχαναν την όρασή τους. Ο Σπύρος Δρουσιώτης κατάφερε να βγει από τις σήραγγες με μεγάλη δυσκολία και από τις δηλητηριώδη σκόνες έχασε την όραση του και δεν θυμόταν, ούτε έβλεπε όπου τους έπαιρναν στην Αμερική σε στρατιωτικό νοσοκομείο για θεραπεία όπου έμεναν εκεί μέχρι που τελείωσε ο πόλεμος. Ο Σπύρος Δρουσιώτης πολέμησε σε δύο πολέμους, στον Ελληνικό στρατό το 1914 και στον Αμερικανικό στρατό το 1918 όπου πήρε και σύνταξη. Εγώ ό εγγονός του ήμουν πολύ μικρός για να μιλήσουμε για αυτά τα θέματα. Μια φορά θυμάμαι, άνοιξε την «κάσιαν» του (το κιβώτιο με να αντικείμενα του) που είχε μέσα όλα τα απολυτήρια του και μας έδειξε κάποια παλιά νομίσματα γιατί κάναμε συλλογή από νομίσματα, μας έδωσε μερικά Κυπριακά γρόσια και άλλα Αμερικάνικα νομίσματα και ταυτόχρονα μας έδειξε τα παράσημα που του έδωσαν από τον πόλεμο χωρίς όμως να τον ρωτήσω από ποιόν πόλεμο. Αργότερα μας έδειξε και μερικά ελληνικά νομίσματα. Ο πατέρας μου έλεγε ότι ο παππούς (ο Σπύρος Δρουσιώτης) είχε υπηρετήσει στη γραμμή μαζινώ στην Γαλλία και ότι οι Γερμανοί τους έβαζαν δακρυγόνα αέρια. Επίσης μου έδειχνε μια μεγάλη φωτογραφία που είχε στον τοίχο και μας έλεγε ότι εδώ έκαναν γυμναστική αφού η γυμναστική στον πόλεμο ήταν υποχρεωτική. Επίσης μας έδειχνε ένα ξύλινο κομπολόι από τις μέρες όπου ο παππούς ήταν στην φυλακή των Εγγλέζων. Μου έλεγε επίσης ότι το όνομα του στα Αγγλικά (Spyro) σήμαινε «στούφος» και ότι ο ίδιος μιλούσε Αγγλικά και Τούρκικα από την παραμονή του στην Αίγυπτο κατά τη διάρκεια του πολέμου. Υπάρχει επίσης μαρτυρία από την θεία Λέλλα ότι ο Σπύρος Δρουσιώτης παραμιλούσε στον ύπνο του πράγματα σχετικά με τον πόλεμο. Ο Σπύρος Δρουσιώτης γεννήθηκε το 1890. Ο πατέρας του πέθανε νωρίς όταν ήταν πολύ μικρός. Το 1914 έγινε υποχρεωτική στρατολογία για τον Ελληνικό στρατό και ο Σπύρος Δρουσιώτης ήταν μόλις 24 χρονών όταν πήγε εθελοντής. Όταν αποστρατεύτηκε γύρισε στο χωριό του την Δρούσια αλλά δεν υπήρχαν δουλειές και πήγε στην Λευκωσία και δούλευε σε ένα υαλοπώλη και όταν κατάφερε να οικονομήσει λίγα λεφτά πήγε στο Βαρώσι και βρήκε δουλειά σε ένα καΐκι που πήγαινε στην Αίγυπτο. Ακολούθως έφυγε για Αμερική όπου βρήκε τον αδελφό του το Διονύσιο ο οποίος τον βοήθησε και βρήκε δουλειά. Το 1918 κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου η Αμερική κάλεσε σε υποχρεωτική στρατολογία και έτσι ο Σπύρος Δρουσιώτης κατετάγη υποχρεωτικά. Ύστερα από ολιγόχρονη εκπαίδευση εστάλη στη Γαλλία μέσω Αγγλίας. Έλεγε μια ιστορία ότι οι Τούρκοι πήραν τον χριστιανό και τον έδεσαν σε μια καρέκλα και την κυλούσαν για να γελάσουν. Τότε άρχισε να μας λέει ιστορίες για τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ήμουν στην Αμερική δηλ. τις Ηνωμένες Πολιτείες διότι είχε μεταναστεύσει εκεί όπου βρισκόταν και ο αδελφός του Διονύσιος Ευθυμίου Δρουσιώτης ο οποίος παντρεύτηκε εκεί και δεν γύρισε πίσω. Όταν άρχισε ο πόλεμος έγινε παγκόσμιος και τότε η κυβέρνηση της Αμερικής έκαμε γενική επιστράτευση που υποχρεωτικά πήγα και εγώ στρατιώτης μετά την στρατιωτική μου εκπαίδευση και η μεραρχία που ήμουν εστάλη στη Γαλλία όπου θυμάμαι να λέω στον παππού μου χαρακτηριστικά «Παππού δεν λυπόσασταν να σκοτώνετε τους άλλους;» και μου απάντησε «εμένα στην αρχή η δουλειά μου ήταν στα κανόνια, εγώ έβαζα μεγάλες οβίδες μέσα στα κανόνια και ένας άλλος στρατιώτης άνοιγε το κανόνι από κάτω, έβγαζε τον κάλυκα και το έκλεινε ξανά και ούτε βλέπαμε που πήγαινε η βόμβα. Συνεχίζοντας την αφήγηση της ιστορίας του έλεγε πως μια φορά όταν έβαλε την οβίδα μέσα στην κάννη ξέχασε και άφησε το χέρι του μπροστά και σαν βγήκε το βλήμα του άρπαξε λίγο το δάχτυλο και μου έδειχνε το μικρό σημάδι που είχε. Το περιβάλλον ήταν πολύ άσχημο λόγω σκόνης και θορύβου καθότι ούτε έβλεπες ούτε άκουγες. Ακολούθως μας πήγαν όλους σε μια υπόγεια γαλαρία σήραγγα. Οι Γερμανοί είχαν περικυκλώσει αυτό το μέρος και έριχναν δηλητήρια, μια σκόνη παντού στα δέντρα, στους θάμνους, στο έδαφος. Όταν ήρθε η διαταγή μα βγει η πρώτη αποστολή από στρατιώτες βγήκαν όλοι της πρώτης αποστολής και πέθαναν. Ακολούθως άρχισαν να βγάζουν λίγους και οι επόμενοι που έβγαιναν δεν πέθαναν όλοι. Ο Σπύρος Δρουσιώτης ήταν από τους τελευταίους που βγήκαν έξω ενώ παντού υπήρχε σκόνη δηλητήριο που έκαιγε όλο το κορμί και προκαλούσε τύφλωση. Για τους επόμενους 6 μήνες τους πήραν για ανάρρωση. Όταν αργότερα γύρισε στην Κύπρο πιστεύω ότι έμεινε για λίγο στην Λευκωσία και αργότερα ήρθε στο χωρίο Δρούσια όπου παντρεύτηκε την γιαγιά μου Πουλχερία την κόρη του Γεώργιου Χ’’ Θεοδόση από την Ίννια και ζούσε στο ιδιόκτητο σπίτι του στην Δρούσια. Την ημέρα της δεύτερης εισβολής των Τούρκων στην βόρεια Κύπρο μας είπε για τα Οκτωβριανά του 1931. Τον Οκτώβριο του 1931 η Κύπρος εξεγέρθη εναντίον των Άγγλων. Ο παππούς μου μαζί με άλλους χωριανούς μπήκε μέσα στον αστυνομικό σταθμό της Δρουσιας για διαμαρτυρία διότι μας είπε ότι οι Άγγλοι ήταν κατακτητές και κάψαμε διάφορα έγγραφα και ανακατέψαμε τα σημάδια των όπλων αφού τους αλλάξαμε τους σημαδευτήρες. Κατά το μεσημέρι ήρθαν από την Λευκωσία αστυνομικοί μαζί με αξιωματικούς και διατάξανε όλους όσοι καθόντουσαν στα καφενεία να πάνε όλοι αμέσως στα σπίτια τους. Ο παππούς μου είχε μαζί του τον πατέρα μου που ήταν μόλις 2 χρονών και άρχισε να περπατά περνώντας από την πλατεία του χωριού άκουσε πυροβολισμούς και μια σφαίρα πέρασε από τα πόδια του και χτύπησε τον τοίχο του καφενείου που ακόμα το σημάδι της σφαίρας πάνω στην πέτρα. Ίσως οι σφαίρες από τα όπλα να πήγαιναν αλλού διότι προηγουμένως οι άνθρωποι που μπήκαν στην αστυνομία χάλασαν την ρύθμιση των όπλων και οι σφαίρες έφευγαν αδέσποτες! Είναι ορισμένες στιγμές της ζωής που όσα χρόνια και να περάσουν δεν τις ξεχνάς. Ακόμα και αν είναι 2-3 χρονών (ο πατέρας μου σήμερα είναι 84) θυμάσαι ορισμένα γεγονότα όπως εγώ θυμάμαι το 1964 όταν ήμουν 43 χρόνων που έβλεπα τα αυτοκίνητα να φέρνουν πληγωμένους από την μάχη της Τυλληρίας και θυμάμαι τον θείο μου τον Μιχαλάκη που προσπάθησε να κτυπήσει τα αεροπλάνα με το περίστροφο και ο πατέρας μου θυμάται ακόμη τους πυροβολισμούς. Το βράδυ ενώ ο παππούς μου κοιμόταν ήρθαν τρείς αστυνομικοί να τον πάρουν και ούτε καν τον άφησαν να φορέσει τα ρούχα του και τον πήγαν με τις πιτζάμες στην Λευκωσία μέσα στις φυλακές όπου είχε πολλή ζέστη και τα φαγητά ερχόντουσαν σε «τσίγκενα» δοχεία. Οι επιστολές και τα γράμματα που έστελναν οι δικοί μας ανοιγόντουσαν από τους αστυνομικούς και τύγχαναν ελέγχου. Μέσα στην φυλακή ήταν πολύ άσχημα. Λόγω του ότι δεν είχαμε να κάνουμε κάτι φτιάχναμε «πατερημές» με ξύλα. Επίσης μας μίλησε για την κρεμάλα μέσα στην φυλακή όπου εκτελούσαν τους θανατοποινίτες βάζοντας τους μια σακούλα στο κεφάλι και ανεβάζοντας τους σε ένα ξύλινο σκαμνί το οποίο χτυπούσε από κάτω και άνοιγε μια πόρτα όπου τους έριχνε σε ένα λάκκο μέχρι να πεθάνουν. Εγώ και ο αδερφός μου Αντρέας ρωτήσαμε τον παππού αν αυτός που εκτελούσε τους μελλοθάνατους λυπόταν και μας απάντησε «όχι, ήταν η δουλειά του και μάλιστα του έδιναν φιλοδώρημα ορισμένα σελίνια». Όσον αφορά την πλατεία του χωριού που είναι τα καφενεία, το 1974 άρεσε πολύ στον παππού να παίρνει την αδερφή μου Έλενα και να λέει σε όλους ότι αυτή είναι η κόρη του γιού μου του Νικήτα και να καμαρώνει για αυτή! Μια μέρα (πριν την δεύτερη εισβολή) τουρκικά αεροπλάνα βομβάρδισαν την περιοχή και μια σφαίρα κτύπησε μια σωλήνα ενός κάγκελου και μια άλλη τον μαστό μιας κατσίκας που ήταν εκεί περαστική. Παρά το ατυχές αυτό γεγονός κανένας δεν σκοτώθηκε ούτε τραυματίστηκε αλλά φοβήθηκαν πολύ τόσο ο παππούς όσο και η αδερφή μου Έλενα. Κατά τα λεγόμενα της θείας μου της Λέλλας (η οποία τα άκουσε από την γιαγιά μου την Πουλχερία) ο παππούς ο Σπύρος αρεσκόταν πολύ στο να κάνει τραπέζια και όταν ήταν νέος καλούσε συνεχώς φίλους και ξένους και διασκέδαζαν με πλούσιο φαγητό! Η γιαγιά Πουλχερία δυσκολεύτηκε πολύ όσο ο παππούς ήταν στην φυλακή για 2 χρόνια λόγω των Οκτωβριανών. Δεν ήξερε γράμματα παρόλο που ήταν κόρη πλούσιας οικογένειας (κόρη του Γεώργιου Χ’’Θεοδόση. Οι χωριανοί μας έλεγαν ότι όσοι ήρθαν από την Αμερική έφεραν «ριάλλια» μέσα στα μαντήλια ενώ ο Σπύρος Δρουσιώτης τα έφερε μέσα σε τραπεζομάντηλα! Δάνεισε χρήματα σε πολλούς χωριανούς φίλους και ξένους. Επίσης διέθεσε πολλά χρήματα αγοράζοντας εμπορεύματα μαζί με τον συγχωριανό του τον κ. Περικλή με τον οποίο αγόραζαν χαρούπια, φασόλια, ρεβίθια, κουκιά, λουβιά, φακές και φυσικά τα χρήματα τα έδινε ο παππούς ο Σπύρος. Αργότερα όταν ο παππούς Σπύρος βρισκόταν στη φυλακή ο τότε δήμαρχος της Πόλεως Χρυσοχούς που διοριζόταν από Άγγλους διέταξε όπως τα εμπορεύματα πεταχτούν στη θάλασσα γιατί είχαν σαπίσει. Ενόσω ο παππούς μου ήταν στη φυλακή κάποιοι συγχωριανοί του έστειλαν γράμμα στην Αμερική ότι ο Σπύρος Δρουσιώτης βρισκόταν στη φυλακή διότι εναντιώθηκε στους Άγγλους και ότι εξακολουθούσε να λαμβάνει το επίδομα από την Αμερική λόγω του ότι πληγώθηκε κατά τον πόλεμο. Το επίδομα ήταν 110 δολάρια (δηλαδή περίπου 14 λίρες Αγγλίας). Η Αμερική όμως δεν έλαβε υπόψιν την επιστολή αυτή. Ο Σπύρος Δρουσιώτης (Αμερικάνος όπως τον έλεγαν) είχε 8 παιδιά (5 κόρες και 3 γιούς). Το ένα το κοριτσάκι πέθανε πολύ μικρό και το έλεγαν Χαραυγή. Κατά σειράν τα παιδιά είναι: Νικήτας, Χρυστάλλα, Κλεονίκη, Λέλλα (Ελένη), Τάκης, Ευθύμιος και Αγγέλα. Όλοι είχαν φύγει στο εξωτερικό εκτός από την Κλεονίκη και την Λέλλα. Ο παππούς είχε στο υπνοδωμάτιο πάνε στο ανώγειο την Ελληνική σημαία με τον ιστό που κυμάτιζε σε πολλές γιορτές και εκδηλώσεις. Ο Σπύρος Δρουσιώτης πέθανε την 1η Οκτωβρίου του 1976. Παρά τα όσα άντεξε, δεν κατάφερε να αντέξει τον αποχωρισμό από τον μεγαλύτερο γιο του Νικήτα ο οποίος έφυγε για την Αυστραλία οικογενειακώς ένα χρόνο μετά που φύγαμε και εμείς για την Αυστραλία. Ο Σπύρος Δρουσιώτης ήταν ένας άνθρωπος που του άρεσε να βοηθά τους άλλους. Θυμάμαι χαρακτηριστικά ότι ο ίδιος είχε πληρώσει να βάλουν σωλήνες από την βρύση του σπιτιού του να βγαίνει νερό έξω στον δρόμο για να πίνουν οι άνθρωποι και τα ζώα, όμως κάποιοι ασυνείδητοι τις κατέστρεψαν. Ο Σπύρος Ευθυμίου Δρουσιώτης πέρασε δύσκολες εποχές και κινδύνευσε πολλές φορές. Έζησε από κοντά τις κακουχίες του πολέμου και τα σημάδια στο σώμα του μαρτυρούν τον ηρωισμό και την αγωνιστικότητα του. Με θάρρος και παρρησία έδωσε τον παρόν του χωρίς κανένα αντάλλαγμα. Ο πατέρας μου ο Νικήτας μου έλεγε το 2009 όταν ήρθαμε Κύπρο ότι τον φώναζαν «μάστρε Νικήτα» λόγω του παππού μου τον φώναζαν επίσης μάστρο. Ο Σπύρος Ευθυμίου Δρουσιώτης θα είχε μεγάλη τύχη για να περάσει τόσους πολλούς πολέμους και πέθανε στην Κύπρο σε μεγάλη ηλικία. Ήταν φιλήσυχος άνθρωπος και όλοι τον σεβόταν και τον αγαπούσαν. Όταν αποστρατεύτηκε οι φίλοι του του δώρισαν ένα δαχτυλίδι το οποίο μου χάρισε διότι ήμουν ο μόνος εγγονός που αγαπούσε και το έχω μέχρι σήμερα. Γραμμένα από τον Σπύρο Δρουσιώτη και ξαναγραμμένα από τον πατέρα του Νικήτα Δρουσιώτη 2013