Η ζωή του Σάββα Τουφεξή (Macedonian Mule Corps - MMC)

Ο Σάββας Τουφεξής γεννήθηκε το 1888 στην Πυργά Μεσαορίας, το δεύτερο από τα τρία παιδιά του Αντώνη και της Μαρίας Ίνιου. Στα 8 του χρόνια πέθανε ο πατέρας του και εγκαταλείποντας το δημοτικό σχολείο (παρόλο που ήταν δευτέρα τάξη ο δάσκαλος του τον πέρασε κατευθείαν στην τρίτη τάξη γιατί ήταν καλός μαθητής), στάλθηκε σε συγγενείς της μητέρας του στη Λευκωσία όπου έμαθε την τέχνη του χρυσοχόου. Δούλεψε σαν κάλφας σε χρυσοχοεία στη Λευκωσία και τη Λάρνακα και κατέληξε στην Λύση όπου είχε παντρευτεί ο μεγαλύτερος αδερφός του. Στο μεταξύ, όντας κυνηγός, οι φίλοι του κυνηγοί του έπαιρναν τα όπλα τους για επιδιόρθωση και τελικά εγκατέλειψε το επάγγελμα του χρυσοχόου και ασχολήθηκε αποκλειστικά ως οπλουργός. Λόγω του νέου του επαγγέλματος τον αποκαλούσαν τουφεξιή, παρατσούκλι που υιοθέτησε ως το νέο του επίθετο. Από τη Λύση πήγε στα Λεύκαρα όπου άνοιξε εργαστήρι και αρραβωνιάστηκε. Εκεί έζησε τρία χρόνια. Η αρραβωνιαστικιά του πέθανε από φυματίωση και ερχόμενος στον Λυθροδόντα για να πάρει όπλα για επιδιόρθωση γνώρισε την μέλλουσα σύζυγό του, την Χαραλαμπού Γιοβάννη Σπύρου. Μετά από αρραβώνα τριών χρόνων παντρεύτηκαν το 1917. Λίγο αργότερα, αρχές του 1918, ενεγράφη στον Αγγλικό Στρατό, μαζί με άλλους συγχωριανούς και εστάλη στο Μακεδονικό Μέτωπο ως μουλάρης. Αφηγείται ο μικρότερος του γιός Γιώργος: "Kάποτε όταν τον ρώτησα γιατί άφησε την γυναίκα του που ήταν και έγκυος, μου είπε ότι είχε τον φόβο ότι κουβαλούσε το μικρόβιο της φυματίωσης από την μακαρίτισσα την αρραβωνιαστικιά του, και δεν θα ήθελε να το μεταδώσει και στην γυναίκα του. Μάλλον όταν έφευγε δεν θα ήξερε ακόμα ότι η μάνα μου εγκυμονούσε. Γιατί όταν του έγραψαν ότι γέννησε τον μεγάλο μου αδερφό, τον Αντώνη (Σεπτέμβρης 1918) ήθελε να του στείλουν μια δέσμη από τα μαλλιά του μωρού και φωτογραφία. Που ακριβώς πήγε δεν γνωρίζω. Ξέρω ότι ήταν τραυματιοφορέας και ότι έναν τραυματία που μετέφερε στην πλάτη (η μούλα του σκοτώθηκε από οβίδα και ο ίδιος τραυματίστηκε ελαφρά στο μεγάλο δάκτυλο το ποδιού) τον υποδέχτηκαν στην είσοδο του στρατιωτικού νοσοκομείου με στρατιωτικό χαιρετισμό. Αποδείχτηκε πώς ήταν ανώτερος αξιωματικός (Άγγλος) και πως ήξερε αρχαία ελληνικά. Σαν ένδειξη ευγνωμοσύνης που τον έσωσε του έδωσε ότι πολυτιμότερο πράγμα είχε, την φωτογραφία της μοναχοκόρης του. Με τον όρο ότι αν επιζήσει και ξανασυναντηθούν να του την επιστέψει, πράγμα που έγινε αργότερα, όταν συναντήθηκαν στο πλοίο της επιστροφής. Ξέρω επίσης ότι είχαν στρατοπεδεύσει κοντά στην Κωνσταντινούπολη. Μερικοί Τουρκοκύπριοι στρατιώτες ήθελαν να πάνε στην Κωνσταντινούπολη για να γιορτάσουν το ραμαζάνι. Ο πατέρας μου προθυμοποιήθηκε να τους συνοδέψει ελπίζοντας να εισέλθει στο τζαμί (τότε) της Αγίας Σοφίας. Επειδή ήξερε καλά τα τούρκικα προσποιήθηκε ότι ήταν μουσουλμάνος. Όμως ο υπεύθυνος του τζαμιού τον κατάλαβε ότι δεν ήταν και του απαγόρεψε την είσοδο. Τότε ζήτησε από τους Τουρκοκύπριους να του δώσουν από ένα ποσό χρημάτων το οποίο συμπλήρωσε με άλλο ποσό από την τσέπη του και εξαγόρασε τον υπεύθυνο, ο οποίος τον "ξενάγησε" στην Αγία Σοφία! Ξέρω επίσης ότι κατέληξαν στην Τυφλίδα της Γεωργίας όπου είχε αρκετές περιπέτειες και εμπειρίες. Ανάμεσα στα άλλα έσωσε ένα παιδάκι που βρισκόταν αμέριμνο στις γραμμές του τραμ. Μόλις πρόλαβε και το έβγαλε εκτός γραμμών δευτερόλεπτα προτού περάσει το τραμ. Οι γονείς του παιδιού, τον αγκάλιασαν και τον φιλούσαν ευγνωμονώντας τον για τη σωτηρία του παιδιού τους. Ο πατέρας του παιδιού, Ρώσος αξιωματικός, έβγαλε από την στολή του ένα μετάλλιο και το καρφίτσωσε στο πέτο του πατέρα μου (αυτό της φωτογραφίας). Κάποτε κυκλοφόρησε η φήμη ότι ο πατέρας μου σκοτώθηκε στο μέτωπο. Θρήνος και οδυρμός στο σπίτι. Για καλή τύχη κάποιος Καπεδιώτης που επέστρεψε από το Μέτωπο ήρθε στο χωριό φέρνοντας χαιρετίσματα και τα νέα ότι ο πατέρας μου ζει και χαίρει άκρας υγείας. Ο παππούς μου (ο πατέρας της μάνας μου) αντάμειψε τον αγγελιοφόρο με έναν ολοκαίνουργιο γούνινο σκούφο. Μετά την αποστράτευση επέστρεψε στον Λυθροδόντα όπου ασκούσε το επάγγελμα του. Απέκτησε ακόμα έξι παιδιά, σύνολο εφτά (4 γιούς και τρείς κόρες)". Πέθανε τον Γενάρη του 1974.