Neven in het Nederlandse en Belgische leger

Neven in het Nederlandse en Belgische leger Mari Hombergen Mari (Marinus Johannes) Hombergen werd op 27 november 1880 geboren in Drunen. Zijn ouders waren Arnoldus Hombergen en Hendrika Koks. Op 16 januari 1912 trouwde hij in Baarle-Nassau met Anna Maria van Lier, die daar op 5 mei 1883 geboren was. Haar ouders waren Johannes Josephus van Lier en Dymphna van Gool. Het jonge paar ging in Drunen wonen, waar Mari een timmerfabriekje opzette. Van Mari Hombergen zijn diverse foto’s bekend als militair. De oudste foto (01) betreft een statieportret in uniform (01), geplakt op een kartonnen ondergrond zoals omstreeks 1900 gebruikelijk was. Een datering ontbreekt. De volgende foto’s stammen uit 1907 en bevatten kazernetaferelen. Het zijn foto’s met Mari Hombergen erop, die soms door hem als ansichtkaart naar zijn meisje werden gestuurd. Op 21 augustus 1907 stuurt hij uit Drunen een kaart aan Anna in Baarle-Nassau met op de foto de keukenploeg (02). Mari zit op de tweede rij, derde van links, naast de mascotte. Hij is genomen tijdens een oefening van de Landweer. Hij schrijft aan Anna: ‘Zoo als je ziet ben ik weer even soldaat geweest, doch voor de laatste keer hoop ik, want het verveelt mij voort aan’ (03). Van de keukenploeg zijn nog meer foto’s bewaard gebleven. Op de beschadigde foto 04 staat Mari als eerste van links; op foto 05 is hij de derde van rechts; op foto 06 is hij waarschijnlijk de man, rechts van het midden, op de achtergrond met pet en een stok in zijn hand en op foto 07 de zesde militair van links. Hoewel hij anders had gehoopt, was de oefening in 1907 niet zijn laatste activiteit in het leger. Ook uit 1910 en 1912 zijn foto’s bewaard gebleven waaruit blijkt dat hij opnieuw in dienst is geroepen. Op 12 mei 1910 stuurt hij Anna een foto met een groep militairen in uitgaansuniform (08). Zelf staat hij als zesde van rechts. Hij schrijft: ‘Beste vriendin, als u deze kaart ontvangt, dan zit er mijn dienst bijna op en dat is mooi. (…) Het wordt hier niet beter. Vandaag hebben wij maar negen uur behoeven te tippelen’ (09). Uit 1912 zijn weer foto’s bewaard gebleven van de keukenploeg. Foto 10 toont een groep militairen bij een bordje ‘Drunen 1912 Landweer ’. Mari Hombergen zit in het midden met een sigaar in zijn mond. Op foto 11 staat hij op de achterste rij, derde van links. Op foto 12 is niet zeker of hij er op staat. Als dat wel het geval is, gaat het om de eerste links op bovenste rij of om de eerste rechts, zittend. Toen in 1914 de oorlogsdreiging toenam en de mobilisatie werd afgekondigd, moest Mari Hombergen opnieuw in dienst en nu voor langere tijd. Hij werd gelegerd aan de Duitse grens. Er is foto bewaard gebleven waarop Mari en andere Nederlandse militairen aan de grens staan met Duitse grenswachten (13). De Duitsers staan links op de foto en Mari derde van rechts (met de bajonet op zijn geweer). In december 1914 is hij gelegerd in Steenbergen, bij het 42ste wachtbataljon, 2de compagnie (14). Hij schrijft zijn vrouw (‘mej. M.J. Hombergen, Mr. Timmerman’) in Drunen: ‘Best Vrouwtje, Hier mede zend ik u een kiekje van ons kwartier. Ge ziet wel hoe wij er uit zien, een mooije bende, niet waar? Nu zegge (ze) weer dat wij naar Nispen gaan, dus gij ziet wel dat ze nog niet goed weeten wat ze met ons aan moeten vangen’ (15). In 1915 blijkt Mari inderdaad naar Nispen te zijn overgeplaatst. Twee foto’s laten Mari en andere militairen zien bij een eenvoudige boerenwoning. Of ze daar zijn ingekwartierd wordt niet duidelijk. Op de ene foto (16) staat Mari derde van rechts; op de andere foto (17) staat hij in het midden, naast de deur, met een kind aan de hand. Die kaart stuurt hij op 26 april 1915 naar huis: ‘Ik kan niet komen voor op het laatst van de week. Het is wel jammer, maar het kan niet anders’ (18). Karel van Gool De oorlog gaat aan Nederland voorbij. Dat geldt niet voor België en het Belgische deel van de familie van Anna, de familie Van Gool. Een neef van Anna, Jan Karel van Gool (roepnaam Karel), is geboren op 22 december 1884 in Merksplas (bij Antwerpen) als zoon van Frans van Gool en Albertina Deplan. Hij was gehuwd met Constance (Constantia Carolina) Clijmans uit Beerse, dochter van Franciscus Augustinus Clijmans en Maria-Theresia Huygaerts. Karel moest in dienst en kwam na het uitbreken van de oorlog de Nederlandse grens over en werd geïnterneerd. Er zijn drie foto’s bewaard gebleven van Karel als geïnterneerde. Er is een groepsfoto uit 1914 (19). Dan is hij in Harderwijk. ‘Souvenir van de oorlog’ staat op een lei geschreven. Karel staat op de bovenste rij, als tweede van links. Een andere foto (20) toont Karel met rechts naast zich een andere geïnterneerde. In 1918 blijkt Karel verplaatst te zijn naar Eindhoven. Daar komt een portret vandaan (21). Op de achterkant schrijft hij op 24 maart 1918 aan zijn familie in Drunen (‘M. Hombergen, Kistenfabriek’): ‘Alles opperbest en zend u mijn evenbeeld uit genegenheid. ’ (22). Hij heeft blijkbaar contact gehad met zijn gezin in België: ‘’t huis is alles goed’. Als de oorlog afgelopen is, gaat hij weer naar huis, naar Merksplas, waar zijn vrouw Constance en zijn kinderen hem opwachten. Daar overlijdt hij op 18 december 1943. Henk Smeets